Giới thiệu chung
Bệnh Lupus (cũng được gọi là Lupus ban đỏ, Lupus ban đỏ hệ thống) là một bệnh xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các mô và cơ quan của chính cơ thể bạn (bệnh tự miễn dịch). Tình trạng viêm do lupus gây ra có thể ảnh hưởng đến nhiều hệ thống, cơ quan khác nhau, bao gồm các khớp, da, toàn thận, tế bào máu, não, tim và phổi.
Lupus có thể khó chẩn đoán vì các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh thường giống với các bệnh khác. Dấu hiệu đặc biệt nhất của bệnh lupus là phát ban trên mặt giống như cánh bướm trải dài trên cả hai má. Ban hình cánh bướm gặp ở nhiều trường hợp nhưng không phải tất cả các bệnh nhân mắc bệnh lupus.
Một số người sinh ra đã có xu hướng dễ bị bệnh lupus, nguyên nhân có thể do nhiễm trùng, một số loại thuốc hoặc thậm chí là ánh sáng mặt trời. Mặc dù cho đến nay chưa có phương pháp chữa khỏi bệnh lupus nhưng các biện pháp điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng ở phần lớn các trường hợp.
Triệu chứng
Lupus là một trong những bệnh có triệu chứng đa dạng và khác biệt ở từng người bệnh. Không có hai trường hợp bệnh lupus nào có biểu hiện giống hệt nhau. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể xuất hiện đột ngột hoặc tiến triển chậm, có thể nhẹ hoặc nặng và có thể là thoáng qua hoặc kéo dài. Hầu hết những người mắc bệnh lupus đều có biểu hiện ban đầu nhẹ, với đặc điểm là biểu hiện từng đợt – gọi là đợt bùng phát. Sau một thời gian, các dấu hiệu và triệu chứng có thể trở nên nặng, tồi tệ hơn. Ở một số người bệnh, các triệu chứng cũng có thể cải thiện hoặc thậm chí hết hoàn toàn trong một thời gian.
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lupus mà bạn gặp phải sẽ phụ thuộc vào hệ thống, cơ quan nào trong cơ thể bạn bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này. Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
– Mệt mỏi
– Sốt
– Đau khớp, sưng và cứng khớp
– Xuất hiện ban hình cánh bướm trên mặt, che phủ má và sống mũi hoặc nổi ban ở những nơi khác trên cơ thể
– Các tổn thương da xuất hiện hoặc nặng hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
– Ngón tay và ngón chân chuyển sang màu trắng hoặc tím khi tiếp xúc với lạnh hoặc trong thời gian bị căng thẳng
– Hụt hơi
– Đau ngực
– Khô mắt
– Đau đầu, lú lẫn và mất trí nhớ
Hình ban cánh bướm ở mặt do bệnh lupus – Nguon: Medscape
Dấu hiệu điển hình của bệnh lupus là phát ban màu đỏ hình cánh bướm trên má và mũi, thường xảy ra sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn bị nổi ban không rõ nguyên nhân, sốt liên tục, đau nhức dai dẳng hoặc mệt mỏi.
Nguyên nhân
Là một bệnh tự miễn, bệnh lupus xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn tấn công các mô khỏe mạnh trong cơ thể. Có nhiều bằng chứng cho thấy bệnh lupus là kết quả của sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và môi trường xung quanh bạn.
Ở những người có cơ địa di truyền dễ mắc bệnh lupus có thể phát bệnh khi bị viêm nhiễm, ví dụ nhiễm trùng đường hô hấp, sốt, họ do tiếp xúc với yếu tố nào đó trong môi trường có thể gây ra bệnh lupus. Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra bệnh lupus trong hầu hết các trường hợp vẫn chưa được biết rõ. Một số yếu tố tiềm năng bao gồm:
– Ánh nắng: Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể gây tổn thương da lupus hoặc gây ra phản ứng trong cơ thể ở những người nhạy cảm.
– Nhiễm trùng: Bị nhiễm trùng có thể làm khởi phát bệnh lupus hoặc gây tái phát ở một số người.
– Thuốc: Lupus có thể được kích hoạt bởi một số loại thuốc như thuốc điều trị tăng huyết áp, thuốc chống động kinh và thuốc kháng sinh. Những người mắc bệnh lupus do thuốc thường khỏi bệnh khi ngừng dùng thuốc. Hiếm khi, các triệu chứng có thể tồn tại ngay sau khi ngừng thuốc.
Các yếu tố nguy cơ
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lupus bao gồm:
– Giới tính của bạn: Lupus phổ biến hơn ở phụ nữ.
– Tuổi: Mặc dù bệnh lupus ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi nhưng bệnh thường xuất hiện ở độ tuổi từ 15 đến 45.
– Chủng tộc: Lupus phổ biến hơn ở người gốc Phi, người gốc Tây Ban Nha và người gốc Á.
Biến chứng
Tình trạng viêm do lupus gây ra có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan, bộ phận trên cơ thể bạn, bao gồm:
– Thận: Lupus có thể gây tổn thương thận nghiêm trọng và suy thận là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở những người mắc bệnh lupus.
– Não và hệ thần kinh trung ương: Nếu não của bạn bị ảnh hưởng bởi bệnh lupus, bạn có thể bị đau đầu, chóng mặt, thay đổi hành vi, các vấn đề về thị lực và thậm chí là đột quỵ hoặc co giật. Nhiều người mắc bệnh lupus gặp vấn đề về trí nhớ và có thể gặp khó khăn trong việc bày tỏ suy nghĩ của mình.
– Máu và mạch máu: Lupus có thể dẫn đến các vấn đề về máu, bao gồm giảm số lượng tế bào hồng cầu khỏe mạnh (thiếu máu) và tăng nguy cơ chảy máu hoặc đông máu. Nó cũng có thể gây viêm mạch máu.
– Phổi (hô hấp): Bị bệnh lupus làm tăng nguy cơ bị viêm màng phổi, có thể gây đau khi thở. Chảy máu phổi và viêm phổi cũng có thể xảy ra.
– Tim: Lupus có thể gây viêm cơ tim, động mạch hoặc màng tim. Nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đau tim cũng tăng lên rất nhiều.
Các loại biến chứng khác
Bị lupus cũng làm tăng nguy cơ:
– Nhiễm trùng: Những người mắc bệnh lupus dễ bị nhiễm trùng hơn vì cả bệnh và các phương pháp điều trị bệnh đều có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của cơ thể.
– Bệnh ung thư: Bị bệnh lupus có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư; tuy nhiên, tỷ lệ tương đối thấp.
– Hoại tử xương: Điều này xảy ra khi lượng máu cung cấp cho xương giảm, thường dẫn đến xương bị tổn thương, vi gãy và cuối cùng là xương gãy xương thực sự.
– Biến chứng khi mang thai: Phụ nữ mắc bệnh lupus có nguy cơ sảy thai cao hơn. Lupus làm tăng nguy cơ cao huyết áp khi mang thai và đẻ non. Để giảm nguy cơ xảy ra những biến chứng này, các bác sĩ thường khuyên nên trì hoãn việc mang thai cho đến khi bệnh của bạn được kiểm soát ít nhất sáu tháng.